Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή στα παιδιά





Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή περιλαμβάνεται στην ομάδα των αγχώδων διαταραχών και συχνά ξεκινά στην παιδική ηλικία. Χαρακτηρίζεται είτε από ιδεοληψίες (obsessions) είτε από ψυχαναγκασμούς (compulsions) είτε και από τα δύο. Πολλά από τα άτομα με τη διαταραχή περνάνε αρκετά χρόνια πριν απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό για διάγνωση και βοήθεια. Η διαταραχή χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις, εικόνες, ενέργειες, παρορμήσεις, που είναι ιδιαίτερα χρονοβόρες και οδυνηρές και που συνήθως επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου. Συμπτώματα όπως εμμονές, ενοχλητικές σκέψεις, θρησκευτικές σκέψεις, ανησυχία σχετικά με τη συμμετρία των πραγμάτων, με ένα μέρος του σώματος, παθολογική αμφιβολία, σκέψεις μόλυνσης, σεξουαλικές-επιθετικές εμμονές κλπ. Το άτομο βιώνει άγχος συνδεόμενο με τους ψυχαναγκασμούς, καθώς και με την αντίσταση σε αυτούς, και ηρεμεί αμέσως μόλις ενδώσει στον καταναγκασμό. Οι ιδεοληψίες ποικίλουν. Περιλαμβάνουν το πλύσιμο, την καταμέτρηση, τον έλεγχο, την οργάνωση, το άγγιγμα αντικειμένων, τη λεκτική ή νοητική επανάληψη συγκεκριμένων λέξεων ή φράσεων κλπ. Οι περισσότεροι πάσχοντες γνωρίζουν την υπερβολή των ιεροτελεστιών τους καθώς και την παθολογία τους, αλλά αισθάνονται ανήμποροι να μην προβούν σε αυτές. 
Στα παιδιά η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή έχει συσχετισθεί με υψηλότερα ποσοστά καταναγκασμών, χωρίς όμως εμμονές. Όταν ξεκινά στην παιδική ηλικία, συνήθως συνυπάρχουν και άλλες διαταραχές όπως διαταραχή ελλείμματος προσοχής-υπερκινητικότητας, αγχώδεις διαταραχές, συμπεριφορικές συνήθειες (τικ), κλπ. Επίσης, οι γενετικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν μεγαλύτερο ρόλο για τα αίτια της διαταραχής.


Για να αξιολογηθεί ένα παιδί ή ένας  έφηβος για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, θα χρειαστεί συστηματική προσέγγιση που θα επιτρέπει τόσο στο παιδί ή τον έφηβο όσο και στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να μιλήσουν για αυτό καθώς και το πώς το βιώνει ο καθένας ξεχωριστά. Συνήθως τα μέλη της οικογένειας αισθάνονται ντροπή για τα συμπτώματα αυτά και κατά συνέπεια τα αποκρύπτουν. Επίσης τα παιδιά ή οι έφηβοι συχνά υποτιμούν τη σοβαρότητα της κατάστασης και τις επιπτώσεις της διαταραχής στη ζωή τους, είτε ντρέπονται ή φοβούνται ότι θα τρελαθούν. 
Κάποια σημεία που μπορούν να προσέξουν οι γονείς στα παιδιά τους είναι:
-Υπερβολικός χρόνος προετοιμασίας για ύπνο το βράδυ ή για το σχολείο το πρωί
-Υπερβολή στη συμμετρία των ρούχων ή/και των αντικειμένων τους
-Συχνές και επίμονες ερωτήσεις σχετικά με την υγεία των μελών της οικογένειας
-Επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις πάνω σε ένα θέμα που έχει ήδη απαντηθεί
-Πολύωρη μελέτη χωρίς αποτέλεσμα, με έντονο σβήσιμο-γράψιμο
-Ιδιαίτερα μεγάλης διάρκειας

 


                                                                                          Μαρία Κωνσταντινοπούλου













































































































































Από τι προκαλούνται στο παιδί οι νυχτερινοί φόβοι

Οι νυχτερινοί φόβοι και οι εφιάλτες είναι πολύ συχνοί ιδιαίτερα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, αλλά και σε μεγαλύτερα ακόμη παιδιά έως και έφηβους.
Είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξής τους, καθώς η φαντασία των παιδιών αναπτύσσεται και αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν πράγματα ή πλάσματα γύρω τους που μπορούν να τα βλάψουν.
Ασφαλώς υπάρχουν φορές που οι φόβοι και οι εφιάλτες προέρχονται από μια τρομακτική εμπειρία, μικρή ή μεγάλη. Όπως για πχ από κάτι που είδαν ή άκουσαν στο σχολείο, σε ένα παραμύθι, σε ένα κινούμενο σχέδιο, στις ειδήσεις, από το έντονο γάβγισμα ενός σκυλιού, από τους καβγάδες των γονιών του ή τις φωνές της δασκάλας τους, από αλλαγές που πιθανόν να συμβαίνουν μέσα στην οικογένεια (συμπεριλαμβανομένων και των θετικών αλλαγών). Τα παιδιά, έχουν συνήθως διαφορετικές φόβους στα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης. Τα μικρά παιδιά είναι πιο ευάλωτα στη σκέψη τερατόμορφων και άλλων φανταστικών όντων, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά είναι πιο πιθανό να φοβούνται το ενδεχόμενο της απώλειας του εαυτού τους, των προσώπων της οικογένειάς τους ή ακόμα και ενός κολλητού φίλου. 
Πολύ σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον ύπνο τους είναι αν το παιδί έχει εκτεθεί σε κάποιο πραγματικό κίνδυνο, όπως μια φυσική καταστροφή, αρρώστια, διαζύγιο, πένθος, διάρρηξη κλπ.
Πάντα θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να παρατηρούμε τη διάρκεια αυτών των ανησυχιών και την έντασή τους, ώστε να είμαστε σε θέση να ζητήσουμε την κατάλληλη βοήθεια ενός ειδικού, και να μην μπερδέψουμε την απλή ανησυχία-φόβο, με μία πιθανή αγχώδη διαταραχή η οποία κάνει τα παιδιά να είναι ανήσυχα και ταραγμένα όχι μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου τους αλλά και σχεδόν καθόλη τη διάρκεια της ημέρας. 


                                                                                             Μαρία Κωνσταντινοπούλου