Επιθετικά παιδιά και οικογένεια

Η επιθετικότητα έχει οριστεί ως μία συνεχής διάθεση του ατόμου να εμπλέκεται σε επιθετικές καταστάσεις. Η εμπλοκή του αυτή μπορεί να είναι είτε πραγματική, είτε φαντασιωσική. Η επιθετικότητα αυτή μπορεί να είναι κακοήθης, μπορεί όμως και καλοήθης. Όσο αφορά στο ''καλοήθης'', εννοούμε πως η επιθετικότητα μπορεί να αποτελέσει κινητήριο δύναμη για δημιουργικότητα και πρόοδο του ατόμου. Πρόκειται για την συναισθηματική αντίδραση του ατόμου, η οποία κάνει την εμφάνισή της μετά το πρώτο έτος ζωής του παιδιού, και ουσιαστικά διαφοροποιεί την οργή από τον θυμό που αισθάνεται και που πρωτοεμφανίζεται γύρω στον έκτο μήνα μετά τη γέννησή του. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η παιδική επιθετικότητα στην ηλικία των 2 ετών είναι μια φυσιολογική εξέλιξη. Πρόκειται για την περίοδο της ανεξαρτητοποίησης όπου το παιδί θεωρεί πως είναι σε θέση να τα καταφέρει μόνο του και βρίσκεται σε μία διαρκή δοκιμασία των ορίων των άλλων.

 

Βασικό στοιχείο της παιδικής επιθετικότητας είναι η θελημένη πρόκληση ζημιάς σε άλλα άτομα. Οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει να διατυπώσουν έναν ολοκληρωμένο ορισμό σχετικά, καθώς οι απόψεις διύστανται σχετικά με την προέλευσή της. 

Πότε όμως η επιθετικότητα που εκδηλώνει ένα παιδί ''ξεφεύγει'' από τα φυσιολογικά όρια και αποτελεί θέμα προς ανησυχία? Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σχετικά με τη συχνότητα,την  ένταση και τη διάρκεια του φαινομένου, τον βαθμό μίσους και εκδίκησης που εξωτερικεύεται και το κατά πόσο μπορεί το παιδί να έχει αυτοέλενχο σχετικά με την εκδήλωση της επιθετικής του συμπεριφοράς. 

Πώς εκδηλώνεται η επιθετικότητα:

-Εκρήξεις οργής. Κατά βάση παρουσιάζονται μετά από εκνευρισμό και η επιθετικότητα στρέφεται στον εαυτό του.

-Έκφραση μίσους. Κυρίως μετά από συνθήκες απόρριψης το παιδί εξωτερικεύει εκδικητική στάση.

-Πειράγματα. Περιορίζεται στην λεκτική επιθετικότητα.

-Παρανο'ι'κή εχθρότητα. Θεωρεί τους γύρω του εχθρικούς απέναντί του. 

-Ύβρις, ειρωνία. Περιορίζεται στο λεκτικό κομμάτι, και καλό είναι το περιβάλλον να δείχνει αδιαφορία.

-Θεατρινισμοί. Το παιδί προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή των άλλων με αρνητικό τρόπο. 

Τα αίτια της επιθετικότητας είναι πολλά και διαφέρουν. Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την επιθετικότητα των γονέων, οι οποίοι αποτελούν πρότυπα προς μίμηση, η υπερβολική αυστηρότητα αυτών, ή η αδιαφορία-απάθεια, οι συχνές τιμωρίες-ποινές των παιδιών οι εντάσεις μέσα στην οικογένεια, η σχέση του ζευγαριού (αφορά και στους διαζευγμένους), το άγχος μέσα στην οικογένεια κ.λ.π.

Οι γονείς θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα του παιδιού τους ως εξής:

-Θα πρέπει οι ίδιοι να είναι σταθεροί και να τηρούν τους κανόνες της οικογένειας.

-Να επικρατεί αλληλοσεβασμός και να δίνονται ευκαιρίες έκφρασης.

-Να θέτονται και να τηρούνται τα όρια.

-Να δίνεται στο παιδί χώρος ώστε να ηρεμήσει.

-Όταν το παιδί ξεσπά να είναι σε θέση ο γονιός να το αντιμετωπίσει με σταθερότητα και ηρεμία.

-Να περιορίζεται οποιαδήποτε έκφραση θυμού, απαξίωσης, μείωσης.

-Να θέτονται στόχοι που μπορεί το παιδί να καταφέρει.

-Δεν ενοχοποιούμε το παιδί.

-Οι γονείς  να είναι συνεπείς στις κυρώσεις τους αλλά και στις υποχρεώσεις τους.

-Να συνεργάζονται με τους εμπλεκόμενους στην μαθησιακή διαδικασία του παιδιού και να δείχνουν εμπιστοσύνη σε αυτούς. 

-Τέλος, να δείχνουν αγάπη, στοργή, φροντίδα, προσπαθώντας για μια ομαλή συναισθηματική σχέση.

                                                                                                              

                                                                                                               Μαρία Κωνσταντινοπούλου